maandag 22 juli 2019

Een president met bijna dictatoriale macht

President Volodimir Zelenski in de campagnemodus.
President Volodimir Zelenski krijgt door de overweldigende verkiezingsoverwinning van zijn partij Dienaar van het Volk bijna dictatoriale macht, maar niemand weet nog wat hij met die macht gaat doen. Tijdens zijn presidentscampagne kondigde hij alleen maar aan dat hij het land overhoop wilde halen om rigoreus een einde te maken aan de corruptie en de macht van de oligarchen. Ook wil hij de oorlog in de Donbas beëindigen.

Hoe hij dat wil bewerkstelligen, is nog altijd onduidelijk. Die onduidelijkheid bracht de NOS er gisteren toe om te melden dat Zelenski met de separatisten wil onderhandelen. Nou nee, Zelenski wil met Poetin onderhandelen. Maar wellicht kan er zo meteen verandering in komen en wil de president toch wel met de separatisten gaan praten. Wie zal het zeggen.

Hij heeft straks niet alleen parlement dat hij naar zijn hand kan zetten, evenzo met het kabinet van zijn keus. Want dat wordt het: de president mag volgens de Grondwet een voordracht doen, maar het parlement besluit of het die voordracht volgt. Zo niet bij president Zelenski, want het parlement doet straks wat hij (zijn partij) wil, omdat Dienaar van het Volk daar de absolute meerderheid heeft.

Daar komt bij dat Dienaar van het Volk geen partij is in de gebruikelijke zin van het woord. De partij werd vorig jaar opgericht. Eerst onder een andere naam, maar toen Zelenski besloot dat hij president wilde worden, werd de huidige naam gekozen. Die verwijst naar de komische tv-serie Dienaar van het Volk waarmee Zelenski populair werd.

Het is trouwens nog altijd de vraag of Zelenski zelf heeft besloten dat hij - net als in de tv-serie - president wilde worden, of omdat het een slimme zet is geweest van Ihor Kolomosjki. Deze oligarch is niet alleen de eigenaar van de zender 1+1 waarop Zelenski triomfen vierde. De twee hebben de afgelopen jaren een goede band gehad, getuige de bezoekjes die Zelenski bracht aan Zurich en later Tel Aviv waar Kolomojski woonde nadat hij in onmin was geraakt met president Petro Porosjenko.

Het verklaart in ieder geval de grote afkeer die Zelenski heeft van zijn voorganger als president. Dat bracht hem er afgelopen week zelfs toe om het zuiveringscomité dat in de afgelopen vijf jaar vertrouwelingen van de verdreven president Viktor Janoekovitsj uit het openbaar bestuur heeft verdreven ook op Porosjenko en de mensen rondom hem af te sturen.

Het is nu duidelijk dat Zelenski uit de campagne-modus moet stappen en zijn werk als president gaan doen. Of hem dat lukt, is nog maar de vraag. Een winnaar is niet per definitie een leider. Bovendien heeft hij zich omringd met een aantal mensen zonder noemenswaardige of zelfs geen politieke ervaring. Of, zoals in het geval van zijn stafchef Andri Bohdan, met een dubieuze achtergrond.

Bohdan werkte voor Janoekovitsj en kreeg van het zuiveringscomité na de machtswisseling een beroepsverbod voor tien jaar opgelegd. Toch heeft hij nu een buitengewoon invloedrijke positie gekregen van Zelenski die Ivan Bakanov, de directeur van zijn tv-studio, tot hoofd van de staatsveiligheidsdienst benoemde.

Dienaar van het Volk krijgt het voor het zeggen in het nieuwe parlement, maar de fractie bestaat deels uit politieke nitwits als de acteur Joeri Korjavtsjenkov, tv-presentator Oleksandr Skitsjko, worstelkampioen Zhan Belenjoek, sterrenkok Mikola Tishtsjenko, voetballer Artem Fedetski en komisch acteur Serhi Sivocho.

Het is te hopen dat Zelenski ondanks de overweldigende meerderheid in het parlement er toch voor kiest om een coalitie aan te gaan met De Stem (Holos), de partij van zanger Svjatoslav Vakartsjoek (van de populaire band Okean Elzy). En dat Vakartsjoek en zijn mensen in staat zijn om al te eigenmachtig optreden van Zelenski en zijn partijgenoten te corrigeren. Het is in ieder geval niet te hopen dat Zelenski als president niet de weg volgt van zijn illustere voorganger Viktor Janoekovitsj die ook het parlement in zijn greep had en daar grondig misbruik van wist te maken.

Dienaar van het Volk heeft overigens een uitgebreid verkiezingsprogramma dat hier is te lezen. Meest opvallende belofte: de Oekraïense economie moet fors groeien en het gemiddelde loon moet in de toekomst boven dat van de meeste Europese landen liggen.

Bronnen: o.a. 112.ua, Kyiv Post, Unian

Geen opmerkingen: