Artikel 5 van het handvest van het militaire bondgenootschap zou in de opvatting van Daalder alleen kunnen gelden voor het grondgebied dat onder Oekraïense controle is. Ook is het geen automatisme dat bij een aanval op een van de lidstaten artikel 5 - een aanval op een is een aanval op allen - meteen in werking treedt. Alle lidstaten moeten het er namelijk mee eens zijn dat de NAVO militair ingrijpt.
De was het laatst het geval nadat de Verenigde Staten op 11 september 2001 werd aangevallen door terroristen. Er was consensus, maar ook een voorbehoud, namelijk dat de Amerikaanse regering drie weken de tijd kreeg om aan te tonen dat de aanval op haar grondgebied van buitenaf kwam. Als de aanvallers van het World Trade Center en het Pentagon uit eigen land afkomstig waren, dan zou artikel 5 niet in werking treden.
Voor Oekraïne als NAVO-lid zou dan gelden dat artikel 5 niet in werking treedt als Oekraïne probeert bezet grondgebied te bevrijden en daarbij een Russische tegenreactie uitlokt, zegt Daalder. 'De provocatie moet dus van Rusland komen, niet van Oekraïne.' Op de vraag of het lidmaatschap van de NAVO Oekraïne kan behoeden voor verdere escalatie van de oorlog antwoordt Daalder bevestigend. 'Het is ook de basis voor het terugkrijgen van het hele Oekraïense grondgebied. De vraag is alleen hoe je het terugkrijgt.'
Hij zegt zeker te weten dat het niet de bedoeling was van de Oekraïense regering voordat Rusland Oekraïne binnen viel om de Krim gewapenderhand terug te krijgen. 'Het was een politiek doel, geen militair doel. Natuurlijk heeft de Russische invasie dit veranderd. En natuurlijk, als Oekraïne al deel had uitgemaakt van de NAVO, dan was er helemaal geen invasie geweest. En nu zijn we waar we zijn, middenin een oorlog, en de vraag is hoe je veiligheidsgaranties kunt geven aan een land dat volop in oorlog is, met bedreigde grenzen. De NAVO moet dit zien te fixen, maar laat me heel duidelijk zijn: daar heeft niemand nog een antwoord op, al zit ik er met mijn conclusie dat Oekraïne best nu al lid kan worden van de NAVO er dichter bij dan wie dan ook.'
Daalder heeft kritiek op op zowel Andri Jermak (de stafchef van president Zelenski) en Anders Fogh Rasmussen (secretaris-generaal van de NAVO) die verwarring hebben gezaaid over de Amerikaanse steunverklaring als onderdeel van de eindverklaring van de G7-conferentie. 'Een veiligheidsgarantie is in mijn ogen een belofte om een land dat wordt aangevallen te komen helpen door militair in te grijpen. Maar dat is niet wat wordt bedoeld met wat er in de eindverklaring staat.'
De voormalige Amerikaanse ambassadeur, gevraagd naar een mogelijke uitnodiging van Oekraïne om NAVO-lid te worden tijdens de conferentie van het bondgenootschap in juli 2024 in Washington: 'Dan gaat het om twee dingen. Allereerst de vraag 'wanneer en hoe', maar ook hoe de zaken er militair voor staan. Ik denk dat het militair gezien over een jaar duidelijker is dan nu, en dat Oekraïne dan een uitnodiging krijgt om deel te gaan uitmaken van de NAVO.'
'Maar dan het tweede. In de eindverklaring van de NAVO-conferentie in Vilnius staat dat Oekraïne wordt uitgenodigd als de bondgenoten het eens zijn en aan de voorwaarden wordt voldaan. Het woord 'voorwaarden' staat hier niet voor niets, en dat heeft te maken met de bereidheid en de inzet van de regering om de corruptie te bestrijden die nog altijd wijdverbreid is en voor toenemende bezorgdheid zorgt bij Oekraïne's trouwste bondgenoten. De regering probeert de corruptie aan te pakken, dat moet erkend worden.'
Daalder is kritisch over de nog steeds bestaande opinie in het Westen dat Poetin zijn gezicht moet kunnen redden. 'De oorlog is in alle opzichten een strategische ramp voor hem en Rusland. Daar valt niets aan te veranderen. Er is geen sprake van dat Poetin zijn gezicht nog kan redden. Rusland zal moeten boeten voor wat het heeft gedaan. Ik geloof dat als Oekraïne lid wordt van zowel de NAVO als de Europese Unie, dat dit de grootste prijs is die hij zou moeten betalen.'
Het gaat er volgens Daalder ook niet om hoe Rusland zich hier uit kan redden, maar wat er gedaan moet worden om de toekomst van Oekraïne veilig te stellen. 'Ik denk dat die toekomst in het Westen ligt. Ik denk dat Oekraïne dit wil en ik denk dat dit ons uitgangspunt moet zijn. Het gaat er niet om dat elke centimeter grondgebied teruggekregen wordt, want ik ben nog niemand tegengekomen die mij vertelt hoe dat in militair opzicht moet lukken. Het gaat niet om meer F-16's of ATACMS. De realiteit is dat het niet meevalt om terrein te winnen als je geen militaire grootmacht bent. Dat lukt alleen als de Verenigde Staten zich in de oorlog mengen, maar dat gaat niet gebeuren. Polen doet dat niet, Litouwen evenmin. Dat zal het Oekraïense volk zelf moeten doen.'
Bron: Interfax
Geen opmerkingen:
Een reactie posten