'Goede vooruitzichten, nu corruptie aanpakken'

De Oekraïense economie krabbelt op na een desastreus jaar. Voor 2016 wordt zelfs een kleine plus verwacht. De nationale munt is stabiel en diverse banken werden gesloten. Een miljardenschuld is verminderd, de begroting voor dit jaar is op de valreep aangenomen. Nu is het tijd, aldus de Zweedse econoom Anders Aslund van de Atlantic Councel, om de strijd met de corruptie écht aan te gaan.

''Dat betekent het verwijderen van tal van vooraanstaande, maar corrupte politici.'' Wie dat zijn, moet de regering maar uitmaken, maar Aslund meent dat corrupte politici hard moeten worden aangepakt. ''Het opschonen van het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht is cruciaal voor een succesvolle anticorruptiecampagne. Dat wordt een taaie strijd, maar de regering kan er niet langer onderuit.''

In een artikel voor de Atlantic Council zet Aslund in tien punten uiteen hoe de stand van zaken is in Oekraïne.

1. De regeringscoalitie moet in stand blijven. Het Blok-Porosjenko en het Volksfront kunnen steun zoeken bij individuele parlementsleden. Vervroegde verkiezingen moeten dit jaar voorkomen worden. De huidige regering heeft daar waarschijnlijk ook wel belang bij.
2. Als de coalitie blijft bestaan, dan moet de strijd met de corruptie op een geloofwaardige manier worden gevoerd. Dit houdt in dat vooraanstaande politici die overduidelijk corrupt zijn aan de kant gezet en gestraft moeten worden. 
3. Om de corruptie effectief aan te pakken, moeten het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht op de schop. Dat wordt een lange, taaie strijd, maar de regering kan die niet langer uit de weg gaan.
4. De hervorming van de energiemarkt was een van de grootste prestaties van het afgelopen jaar. Daar moet de regering mee doorgaan. De energieprijzen moeten op 1 april gelijk worden getrokken om te voorkomen dat een kleine groep nog langer als tussenpersonen kan optreden en er veel geld aan verdienen. Er is ook een onafhankelijke toezichthouder nodig en er moet een einde komen aan het benadelen van onafhankelijke gasproducenten door belastingmaatregelen, marktregulering en zelfs strafrechtelijke vervolging.
5. Het Internationaal Monetair Fonds stuurt waarschijnlijk half januari een onderzoekscommissie naar Oekraïne die een nieuwe steunbetaling begin februari moet voorbereiden. Het wordt nog een hele uitdaging voor de regering om het IMF tevreden te stellen, omdat momenteel vanuit diverse politiek partijen stevige druk op de regering wordt uitgeoefend om allerlei bij de bevolking impopulaire maatregelen terug te draaien.  
6. Op monetair terrein ziet het er veelbelovend uit. Slechte banken zijn gesloten, de reserves in buitenlandse valuta zijn gestegen van 5 miljard dollar in maart tot nu 13 miljard dollar. Dat is voldoende om de hrivna stabiel te houden. Door de volgende steunbetaling van het IMF gaan de reserves naar een dusdanig goed niveau dat de beperkingen ten aanzien van de valutahandel weer enigszins versoepeld kunnen worden. In 2016 daalt de inflatie verder, waardoor de Nationale Bank de rente kan verlagen. Daardoor kunnen de banken weer kredieten verstrekken, wat de groei van de economie bevordert.
7. Privatisering, maar ook het verbeteren van het management van staatsbedrijven die niet worden geprivatiseerd. Dat is nodig omdat de staatsbedrijven belangrijke bron van corruptie zijn. Daar kan het beste een eind aan worden gemaakt door ze in hun geheel en op transparante wijze te verkopen. Ook moeten er grootschalige, open veilingen komen van kleinere staatsbezittingen.
8. Rusland geeft de bezette Donbas wellicht terug aan Oekraïne. De benoeming van Boris Grizlov als de belangrijkste onderhandelaar in Minsk is een belangrijk, positief signaal. Hij vond een oplossing voor de Oranjerevolutie in december 2004. Een andere belangrijke Russische personele wijziging betreft de vervanging van Vladislav Soerkov door vicepremier Dmitri Kozak als de eerstverantwoordelijke voor de Donbas in het Kremlin. Soerkov staat bekend als onruststoker, Kozak als de man die wel weg weet met een bevroren conflict. Het Kremlin heeft de focus nu op Syrië en niet meer zo op Oekraïne. De Oekraïense regering moet de onderhandelingen met Rusland echter als topprioriteit blijven zien. De wederzijdse sancties blijven waarschijnlijk overeind.
9. De Oekraïense economie doet het in 2016 beter dan die van Rusland. Na twee stabiele kwartalen wordt economische groei verwacht, en als groei eenmaal inzet dan is die hoger dan verwacht (momenteel 2 à 3 procent) omdat na een stevige recessie een inhaalslag wordt gemaakt. Toch blijft Oekraïne nog jarenlang een arm land.
10. De Europese Unie kan niet langer zo passief blijven toezien. Het associatieverdrag is in werking getreden en dit houdt in dat de EU verplicht is om Oekraïne meer hulp te bieden. Het meest belangrijke is dat de EU in de loop van de zomer hoogstwaarschijnlijk de visumplicht afschaft.

Bron: Atlantic Council