De taalstrijd in Oekraïne is zo verhit dat politici elkaar de kleren van het lijf scheuren, parlementsleden van hun bankjes trekken en de voorzitter van het parlement zich zo te kijk gezet voelde dat hij besloot om af te treden. Steven Pifer, oud-ambassadeur van de Verenigde Staten in Oekraïne, en wetenschapper Hanna Thoburn van Brookings Institution, schreven onderstaand artikel over de recente ontwikkelingen rond het Oekraïens en het Russisch.
"De meeste Oekraïners spreken en verstaan zowel Oekraïens als Russisch. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat tijdens gesprekken de één in het Oekraïens iets zegt en de ander in het Russisch antwoordt. Ruim twee decennia na het vertrek van Oekraïne uit de Sovjet-Unie dreigt daar een einde aan te komen.
In het westen van het land komt het steeds vaker voor dat jongeren het Russisch niet machtig zijn, maar wel Engels, Duits, Pools of zelfs Frans spreken. Zij richten zich op de Europese Unie en hebben geen boodschap aan de taal van het land dat zij zien als de voormalige bezetter en onderdrukker. In het oosten en zuiden van het land ligt dat anders. Daar wonen de Oekraïners, volgens officiële cijfers 24 procent van de bevolking, die het Russisch als hun moedertaal beschouwen. Aangetekend moet wel worden dat veel Russischtalige Oekraïners toch het belang van het Oekraïens als nationale taal inzien.
Na de nodige discussie werd in 1996 het Oekraïens in de Grondwet vastgelegd als de nationale taal van Oekraïne. Ondanks voorspellingen dat het nog jonge land zich langs de taalgrens zou opsplitsen, gebeurde dat niet. Integendeel, want het Oekraïens ontwikkelde zich daadwerkelijk tot de taal van het land. Russisch sprekende politici leerden Oekraïens en spraken de taal in het openbaar. Zo ook de voormalige president Leonid Koetsjma, die weliswaar niet foutloos sprak, maar toch z'n best deed. Voormalig premier Joelia Timosjenko deed hetzelfde.
President Viktor Janoekovitsj besloot ook Oekraïens te gaan spreken, om zo de nationale eenheid te bevorderen. Maar met de parlementsverkiezingen in het verschiet, terwijl zijn Partij van de Regio's het slecht deed in de peilingen, besloot hij zijn landgenoten in het oosten en zuiden, waar zijn machtsbasis ligt, een dienst te bewijzen door hun moedertaal ook tot officiële taal te promoveren. Geen pro-Russsich, maar een politiek besluit dus.
De zo zwaar bevochten rol van het Oekraïens als nationale taal is in gevaar door de pas door het parlement aangenomen taalwet die het mogelijk maakt om een taal die in een bepaald gebied door tenminste 10 procent van de bevolking wordt gesproken, tot de tweede officiële taal in dat gebied te maken.
Op 13 augustus besloot de zuidelijke stad Odessa het Russisch als zodanig te aanvaarden. De stad Charkiv volgde een week later en ook in Donetsk zijn ze dit stellig van plan. Intussen is in de autonome Krimrepubliek, waar het Russisch al lang als officiële taal is erkend, een tegenbeweging op gang gekomen: de Oekraïens sprekende minderheid wil het Oekraïens als officiële taal erkend zien, net als al veel eerder is gebeurd met het Krimtartaars.
Over het algemeen zijn de Oekraïners opvallend praktisch omgegaan met de taalkwestie. Er wordt eigenlijk alleen in verkiezingstijd over gesproken. Maar ditmaal ligt het toch wat anders. De taalkwestie heeft nationalistische gevoelens losgemaakt. De verkiezingen van oktober moeten duidelijk maken in hoeverre de Oekraïners zich daardoor laten leiden.
Het lijkt er op dat de regering-Janoekovitsj een kuil heeft gegraven waar ze zelf in kan vallen - maar ook Oekraïne en de Oekraïners - na alle ophef over de magere buitenlandse politiek en het gevangen zetten van politieke tegenstanders. Er is echter ook een kans dat juist de taalstrijd de Oekraïners er toe aanzet om hun leiders een andere koers te laten varen."
Bron: Ukraine Business Online
Geen opmerkingen:
Een reactie posten