Vooral ouderen verlangen terug naar Sovjet-Unie

Heimwee naar de tijd van de Sovjet-Unie speelt menige Oekraïner parten. Liefst 46 procent van de bevolking blijkt het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 achteraf te betreuren. Dat zijn vooral de gepensioneerden die het beter hadden gehad onder het oude regime, aldus Ljudmila Tsjerenko van het Demografisch Instituut in Kiev.

"De pensioenen waren niet echt goed, maar wie niet meer werkte kon zich wel voedsel en kleding kopen, wat geld aan de kinderen geven of zelfs op vakantie gaan", legt Tjerenko uit. Hoe dat kon? "De gezondheidszorg was gratis, medicijnen kosten slechts weinig."

Protest op het Chovtneva Revolutieplein (nu het Onafhankelijkheidsplein) in Kiev op 24 augustus 1991. Op het spandoek staat: 'Oekraine verlaat de USSR'. Bron: Unian

Er zijn heden ten dage 14 miljoen gepensioneerden in Oekraïne, en 90 procent van hen ontvangt een maandelijks pensioen van minder dan 87 euro. Dat is nauwelijks voldoende om eten

De demografe neemt de 90-jarige Kilina Soroka als voorbeeld. De oorlogsveterane heeft moeite met lopen en praten. Het kost haar een uur om brood en melk te kopen. Dat komt vooral omdat zij slecht ter been is, want de winkel is slechts 300 meter van haar huis. "Ik heb om thuiszorg gevraagd, maar die komt er niet. Ik krijg domweg geen reactie. Het kan niemand iets schelen hoe het met me gaat."

Volgens psycholoog Semen Gluzman, voorzitter van de Federatie van Psychologen in Oekraïne, is de heimwee naar 'die goede oude Sovjettijd' onder ouderen vooral een kwestie van terugverlangen naar de eigen jeugd, toen ze nog gezond waren en de wereld voor ze open lag. "Nu voelen zij zich niet thuis in de nieuwe realiteit."

Dat geldt ook voor de 74-jarige Petro. Hij weigert z'n achternaam te geven, want hij zegt de publiciteit te schuwen. Hij en z'n vrouw hebben twee zonen, waarvan er eentje maar niet aan werk kan komen. "Dat was in de Sovjet-Unie wel anders, toen had iedereen werk vanaf het moment dat hij of zij van school kwam", vertelt Petro. "En hoe is het nu? Er is geen werk, fabrieken zijn gesloten en jongelui zitten van 's morgens vroeg tot 's avonds laat hier vlakbij ons huis maar wat te drinken."

Petro is boos over z'n pensioentje, slechts 78 euro in de maand. Het meeste geld gaat op aan het betalen van de rekeningen van het energiebedrijf. De bejaarde Oekraïner reed meer dan dertig jaar op een ambulance. "De winkels liggen vol met van alles en nog wat, maar wie kan dat allemaal kopen. In de Sovjettijd kon een gepensioneerde zich vlees, kleding en zelfs een uitstapje naar de Zwarte Zee veroorloven. Daar kan ik nu alleen maar van dromen."

Een beeld dat bevestigd wordt door de demografe Tsjerenko. Zonder enige financiële steun, bijvoorbeeld van de kinderen, moeten deze ouderen vrijwel uitsluitend leven van wat ze in de eigen tuin kweken.

Waar de ouderen met heimwee terugdenken aan de tijd van voor 1991, zijn er echter ook jongeren die de Sovjettijd zien als een tijd waarin iedereen het beter had. Het is een oordeel, gebaseerd op verhalen van hun ouders. De 26-jarige Oleksandr Smisjnikov kan vertellen dat zijn moeder lerares is, destijds een gerespecteerd beroep. "Maar nu stelt het niets meer voor. Het wordt slechtbetaald en dat zorgt er voor dat het onderwijs steeds verder achteruit gaat."

Smisjnikov vindt dat er weinig te doen is voor de jeugd in het hedendaagse Oekraïne. "We hebben meer kampen nodig en activiteiten nodig waar alle kinderen aan mee kunnen doen, en dan niet alleen de kinderen waarvan de ouders zich de contributies kunnen veroorloven. Een zomerkamp kost tussen de 360 en 433 euro voor twee weken."

Toch wil hij de tijd niet terugdraaien. "Ik ben alleen maar tegen de mensen die alles afwijzen wat maar te maken heeft met de Sovjet-Unie. Die tijd komt niet terug, maar we kunnen wel gebruik maken van de positieve kanten van het toenmalige systeem. De slechte laten we dan achterwege."

Bron: Kyiv Post