Berichten over mogelijke multilaterale of bilaterale vredesonderhandelingen worden even snel verspreid als ze weer opgeborgen worden. Terwijl er beelden van vertwijfelde separatistenleiders opduiken die beroep doen op Russische steun of Russische politici ervan beschuldigen dat Rusland niet genoeg wapens leverde, is het voor het eerst relatief stil binnen de Russische regeringskringen.
Hoe is de plotse terughoudendheid ten aanzien van de rebellen in Zuid-Oost Oekraïne te verklaren? Is dit een tijdelijke cesuur of een definitieve ommekeer in Ruslands Oekraïne-politiek? En is die Russische inmenging in Oekraïne eigenlijk een deel van een jarenlange beleidsstrategie of voornamelijk gebaseerd op een irrationele ingeving?
Binnen de Russische buitenlands beleidsanalyses van de voorbije jaren zijn er verschillende visies waarvan er twee relevant zijn in de context van het recente conflict met Oekraïne. Een eerste visie stelt dat Poetin sinds zijn aantreden in 2000 een rationeel buitenlands beleid voert: het uitbouwen van politieke en handelsrelaties op basis van pragmatisme, in functie van nationaal en economisch belang. De stijgende energieprijzen van het voorbije decennium lieten Rusland hierbij toe energie als geopolitieke pasmunt te gebruiken.
In die optiek wordt de annexatie van de Krim en de enorme financiële en militaire kost die dit met zich meebrengt als een irrationele actie beschouwd die een duidelijke breuk vormt met Ruslands consistent pragmatisch beleid. Ook al lag de annexatie van de Krim misschien historisch in de lijn der verwachtingen, zo’n abrupte beslissing had niemand verwacht. De morele overwinning die de ‘herovering’ van de Krim dan misschien in de ogen van vele Russen is, weegt rationeel immers niet op de tegen de hoge economische prijs die Rusland hiervoor moet betalen.
Een andere visie die je bij sommige analisten en beleidsmakers hoort is dat de Russische inmenging in Oekraïne een volgende stap is in Poetins masterplan: het creëren van een Euraziatisch machtsblok op het Europees continent. Aan de hand van de conflicten in Georgië en Oekraïne zou er een duidelijk patroon te bespeuren zijn: maximaal annexeren, minimaal destabiliseren en vooral de Russische invloedssfeer maximaliseren. In deze optiek is de annexatie van de Krim en de destabilisatie van Zuid-Oost Oekraïne juist een logische stap. Volgens deze analisten bindt Rusland dan ook niet in, maar beleven we nu een stilte voor de storm.
''Ik denk dat er in beide visies een kern van waarheid zit. Dat Rusland al eeuwen kampt met een gevoel van omsingeling en zich bedreigd voelt door de NAVO uitbreiding is geen nieuw gegeven'', meent de Belgische Oost-Europakenner Lien Verpoest. ''Zowel Poetin, minister van buitenlandse zaken Lavrov, en vicepremier Rogozin alluderen hier regelmatig op in speeches."
Daarnaast toont de actieve Russische diplomatie in het nabije buitenland van de laatste maanden en de creatie van de Euraziatische Economische Unie aan dat Rusland haar invloedssfeer net zoals de EU institutioneel-economisch wil verankeren. Verpoest: "Het pro-actieve Eastern Partnership beleid van de EU naar deze regio toe heeft samen met de groeiende Russische frustratie over de dubbele moraal van het normatieve Westen geleid tot de huidige patstelling."
Bovendien kwam Ruslands pragmatisch buitenlands beleid de laatste jaren steeds meer onder invloed van het binnenlands nationalisme. Samen met de recente propaganda-oorlog, die de publieke opinie in een mum van tijd heeft weten mobiliseren om Poetins Krim-plannen te steunen, is de spillover van binnenlands nationalisme naar buitenlands beleid een gevaarlijke combinatie gebleken.
Bron: DeRedactie.be
Geen opmerkingen:
Een reactie posten