'Musk greep in bij Starlink tijdens tegenoffensief'

Elon Musk gaf in de herfst van 2022 opdracht om Starlink uit te zetten boven een deel van het oblast Cherson waar Oekraïne bezig was aan een groot tegenoffensief. Het was een doelbewuste actie, meldt het Britse persagentschap Reuters, uit vrees voor een Russische nucleaire aanval. Een vrees die overigens gedeeld werd door sommige Amerikaanse regeringsfunctionarissen. 

Reuters kreeg van drie welingelichte bronnen te horen dat Musk een hoofdingenieur bij SpaceX, het bedrijf achter Starlink, opdracht had gegeven om het netwerk deels uit te schakelen. Op de kaart waarop te zien is waar Starlink werkt, was te zien dat zeker honderd terminals van Starlink uitvielen. 

Oekraïense legereenheden konden niet meer met elkaar communiceren, het contact met drones ging verloren waardoor de artillerie niet meer gericht kon schieten. Volgens een bron bij het leger zorgde dit ervoor dat een poging om Russische troepen bij het stadje Beryslav jammerlijk mislukte.
Hoewel het Oekraïense leger er uiteindelijk wel in slaagde om Beryslav en Cherson van de Russen te bevrijden, was het wel de eerste keer dat Musk op eigen houtje het Starlink-netwerk uitschakelde boven een gebied waar gevochten werd. 

Sommige medewerkers van SpaceX waren geschokt dat dit kon gebeuren en in militaire kringen in zowel de VS als Oekraïne ontstond ongerustheid toen bleek dat een multimiljardair als Musk in staat is om in te grijpen het verloop van een oorlog te beïnvloeden. Musk ontkende overigens. In maart vorig jaar schreef hij op X dat hij 'dat nooit zou doen'. Afgelopen maart omschreef Musk Starlink als 'de ruggengraat van het Oekraïense leger, hun hele frontlijn stort in als het wordt uitgezet'.

Starlink is al vanaf het begin van de Russische invasie van groot belang geweest voor de Oekraïense troepen. De terminals zorgen voor stabiel satelliet-internet, maken onderlinge communicatie aan het front mogelijk, drones worden ermee aangestuurd en de artillerie gecoördineerd. Tot april van dit jaar werden meer dan 50.000 terminals geleverd aan Oekraïne, gefinancierd door SpaxeX en onder meer de VS, Polen en Duitsland. 

Ondanks het incident met de uitgeschakelde satellietverbinding boven Cherson in de herfst van 2022 maakt het Oekraïense leger nog volop gebruik van Starlink. Tegelijkertijd wordt gezocht naar alternatieven die Starlink kunnen aanvullen en eventueel vervangen. De regering heeft belangstelling voor Europese satellietnetwerken, zoals GOVSATCOM. Die alternatieven kunnen (nog) niet aan Starlink tippen. 'Het kost tijd en geld', zegt een Oekraïense regeringsfunctionaris tegen Reuters. 'Starlink werkt tenminste.'

Bron: Mezha Media

Nederland wil onderzoek martelen gevangenen

Nederland en veertig andere landen roepen op tot een onafhankelijk onderzoek naar marteling en mishandeling van Oekraïense krijgsgevangenen door Rusland. Dat maakte minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp bekend. Nederland draagt met dit verzoek volgens Veldkamp bij aan 'waarheidsvinding en accountability voor Russische oorlogsmisdrijven in Oekraïne'.
De landen verzoeken hierbij het 'Moskou Mechanisme' in te roepen. Dat wordt alleen gedaan bij zware schendingen van mensenrechten in een land.

Bij het Moskou Mechanisme wordt op verzoek van minimaal tien landen een expertmissie ingezet, om onderzoek te doen naar de mensenrechtensituatie in een land. In 2023 en 2024 werd het Moskou Mechanisme ook al ingezet in Belarus en Rusland en rondom de oorlog in Oekraïne.

Het verzoek wordt in naam van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gedaan. In de OVSE maken landen sinds 1975 afspraken over veiligheid. In totaal maken 57 landen deel uit van de OVSE.

Bron: RTL Nieuws, foto: Zelensky op X

'Ontmoeting Poetin-Zelensky niet binnen 30 dagen'

Een directe ontmoeting van Vladimir Poetin en Volodymyr Zelensky zit er voorlopig niet in, zeker niet binnen de 30 dagen die nog resteren van het ultimatum dat de Amerikaanse president Donald Trump aan Rusland stelde. Dat heeft Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov vanmorgen verklaard.

'Een ontmoeting op het hoogste niveau moet het sluitstuk zijn van de onderhandelingen. Daaraan voorafgaand moeten deskundigen afspraken maken en uitvoeren. Zo hoort het te gaan. Kan zo'n ingewikkeld proces in 30 dagen worden afgewerkt. Het mag duidelijk zijn dat dit niet gaat lukken', aldus Peskov tegen het Russische staatspersbureau RIA Novosti.

Hij benadrukte nog maar weer eens dat de posities van beide partijen volstrekt tegenovergesteld zijn. 'Het is onwaarschijnlijk dat dit van het ene op het andere moment verandert, dat vereist veel diplomatieke arbeid.'

Trump zei op maandag 14 juli op een persconferentie samen met secretaris-generaal Mark Rutte van de NAVO dat Rusland 50 dagen de tijd krijgt om tot een wapenstilstand te komen. Gebeurt dat niet, dan wordt Rusland indirect gestraft en krijgen landen die wapens of onderdelen daarvan leveren een exportheffing van 100 procent opgelegd door de VS. 'Poetin kan mooi praten, maar zo gauw we uitgepraat zijn bombardeert hij weer steden in Oekraïne', zei de Amerikaanse president bij die gelegenheid.

Bron: Oekrajinska Pravda

Achterblijvers Pokrovsk steeds meer in problemen

Er wonen nog altijd zo'n 1.380 mensen in de grotendeels vernielde stad Pokrovsk die al een jaar lang onder vuur ligt van het Russische leger. In de omliggende dorpen zijn dat er nog eens 2.700. Militair gouverneur Oleh Filasjkin van het oblast Donetsk bevestigt dat een verkenningseenheid van de Russen in de stad aanwezig is, maar voegt daar aan toe dat de Oekraïense troepen 'alles in het werk stellen om ze te lokaliseren en uit te schakelen.

Volgens Filasjkin wordt de situatie voor de achterblijvers er met de dag slechter op. Het Russische leger beschiet de aanvoerroutes en controleert het gebied met drones. Vrijwel alle winkels zijn dicht in Pokrovsk. 'Het is amper nog mogelijk om ze te voorzien van voedsel, drinkwater en medicijnen.' Vrijwilligers durven het nu ook niet meer aan om hulpgoederen te brengen. Woensdag werden nog 487 inwoners uit dorpen in de omgeving geëvacueerd. Onder hen ook 20 kinderen. 

Er bevinden zich volgens de Oekraïense opperbevelhebber Oleksandr Syrsky naar schatting 111.000 Russische soldaten in de omgeving van Pokrovsk. De stad is van belang omdat vlakbij de bevoorradingsroutes van het Oekraïense leger lopen. De aanvallen op Pokrovsk en de naburige stad Kostjantynivak zijn in de afgelopen weken toegenomen, ook al omdat de Russen proberen door te dringen in het naastgelegen oblast Dnipropetrovsk. Verwacht wordt dat de Russische aanvallen in de komende weken nog toenemen. 

Bron: The Kyiv Independent

EU en G7 reageren verheugd op Zelensky's draai

De onafhankelijkheid van de anticorruptie-instanties NABOe en SAPO wordt hersteld. Dat is de stellige overtuiging van de leiding van de NABOe nu die het nieuwe wetsvoorstel van president Volodymyr Zelensky onder ogen heeft gehad. 

'Alle bevoegdheden en garanties van onafhankelijkheid worden in dit wetsvoorstel gegaranderd', valt te lezen in een verklaring die vanavond werd uitgegeven. NABOe en SAPO werkten mee aan de totstandkoming van het wetsvoorstel dat met spoed naar het parlement is gestuurd. 

Zelensky's draai wordt gesteund door de Europese Commissie. Die liet zich zowel maandag als gisteren kritisch uit over het oorspronkelijke wetsvoorstel dat met stoom en kokend water door het parlement werd aangenomen. 'We hebben onze zorgen duidelijk gemaakt en inmiddels hebben we kunnen constateren dat er actie is ondernomen. Daar zijn we blij mee, maar we blijven de vinger aan de pols houden', zei woordvoerder Guillaume Mercier op een persconferentie in Brussel. 

Ook de ambassadeurs van de G7 lieten vandaag weten blij te zijn dat de Oekraïense president op zijn schreden terugkeert en de onafhankelijke positie van NABOe en SAPO herstelt. Intussen heeft het vertrouwen in Zelensky in Oekraïne zelf wel een flinke deuk opgelopen. 

Bron: Oekrajinska Pravda, foto: Kyiv Post

Betere sfeer bij onderhandelingen, constructiever

De derde onderhandelingsronde van Oekraïne en Rusland duurde weliswaar maar amper drie kwartier, maar de sfeer was beter dan voorheen. 'Minder emotioneel, meer constructief en er was zelfs sprake van een echte dialoog', aldus woordvoerder Heorhi Tychy van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken.

Er werden afspraken gemaakt over het ruilen van minstens 12.00 krijgsgevangenen en over het teruggeven van 3.000 lichamen van gesneuvelde Oekraïense soldaten. Ook stelde de Russische delegatieleider Vladimir Medinski voor om korte gevechtspauzes in te lassen van bijvoorbeeld 24 of 48 uur om gewonden en doden weg te halen van de frontlijn waar hevig is gevochten. 

Dat laatste voorstel werd met gemengde gevoelens ontvangen. 'De Russen proberen het te verkopen als een staakt-het-vuren, maar daar verstaan wij toch wat anders onder. Wij gaan voor een volledige wapenstilstand ter land, ter zee en in de lucht', legde Tychy uit na afloop van de onderhandelingen in Istanboel. Hij benadrukte dat dergelijke onderbrekingen van de gevechten ook nu al geregeld voorkomen. 'Van een staakt-het-vuren moeten niet alleen onze soldaten profiteren, maar ook burgers moeten dan gevrijwaard zijn van Russische aanvallen op hun woonomgeving.'

Bron: Oekrajinska Pravda, foto: TASS

Zelensky zoekt oplossing voor corruptie-aanpak

President Volodymyr Zelensky heeft vanavond aangekondigd dat hij met een wetsvoorstel komt dat de onafhankelijkheid van anticorruptie-instanties zal waarborgen. Hij doet dat in reactie op demonstraties in Oekraïense steden en kritiek vanuit de Europese Unie. 

'We hebben alle zorgen geanalyseerd', aldus Zelensky. Hij stelt dat het nieuwe wetsvoorstel aan alle normen voor onafhankelijke corruptieopsporing zal voldoen. Nadere details zijn nog niet bekend. De Oekraïense president heeft vandaag een ontmoeting gehad met onder meer de bestuurders van de NABOe en SAPO. De input van het gesprek moet volgens Zelensky leiden tot een actieplan om de rechtsstaat te versterken.

Het Oekraïense parlement nam gisteren een omstreden wetsvoorstel aan, waarmee twee instanties die corruptie moeten bestrijden worden ondergebracht bij het Openbaar Ministerie. Net als gisteravond eisen ook vandaag duizenden demonstranten in meerdere steden dat die wet wordt ingetrokken, omdat de hoogste baas van het OM een vertrouweling is van Zelensky. Er zouden zelfs demonstraties zijn in zeventien steden.

De nieuwssite The Kyiv Independent stelt dat de president de 'democratie heeft verraden' door de omstreden wet te ondertekenen. In een opiniestuk betoogt de redactie dat het de zoveelste stap is van Zelensky om democratische instituties te ondermijnen, om zo zijn eigen macht te vergroten.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von Der Leyen, heeft de Oekraïense regering om opheldering gevraagd. 'Deze instanties zijn cruciaal voor de Oekraïense hervormingsagenda', zegt een woordvoerder van de Commissie over de instanties, de NABOe en SAPO. 'Deze instanties moeten onafhankelijk opereren om corruptie te bestrijden en het publieke vertrouwen te behouden.' 

Ook de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp liet zich vandaag op X kritisch uit. Hij noemt het onderbrengen van de anticorruptie-instanties 'een grote stap terug'. 

Bronnen: NOS, Oekrajinska Pravda, foto protest Charkiv: Euromaidan Press