De comeback van Sint Nicolaas in Oekraïne (2)

Dit artikel werd eerder op deze website gepubliceerd op 18 december 2016. 

Toch houden ook veel Oekraïners nog vast aan hun vertrouwde Vadertje Vorst, de figuur waarmee ze zijn opgegroeid. 'Ik vertel mijn kind zowel over Sviati Mikolaj als over Did Moroz', schrijft Sveta Semenjaka op Facebook in een discussie over de komende feestdagen. 'Het gaat mij om de kinderen. Waarom zou ik mij iets aantrekken van allerlei fanatiekelingen die voor of tegen zijn en daarmee mijn kind dit feest ontnemen? Did Moroz hoort bij ons, en bij veel andere Oekraïense families.'

De discussie over Vadertje Vorst vs. Sint Nicolaas heeft veel weg van de Nederlandse discussie over Zwarte Piet. Tot afgrijzen van Alenka Bornitsjoek, die in de Facebookdiscussie schrijft dat 'ieder land zijn Did Moroz of Kerstman heeft. Hou hiermee op en verpest niet onze feestdagen met dit gedoe! Valeri Potjomkin, die zichzelf ziet als de belangrijkste vertolker van Vadertje Vorst, is ook al niet blij dat die dreigt te worden overschaduwd door Sint Nicolaas. Hij speelt al vijftien jaar achtereen zijn rol als Vadertje Vorst en hij vindt hem 'erg vriendelijk en mooi'.

Het is tegen het zeere been van volkenkundige Olinik. 'Wij moeten onze vroegste tradities in ere houden.'' Volgens die traditie komt komt Sint Nicolaas 's nachts naar de huizen om cadeautjes onder de kussens van de kinderen te leggen. Alleen brave kinderen krijgen cadeautjes, wie zich niet heeft gedragen zal genoegen moeten nemen met de roe.'

Vadertje Vorst deelt rond de jaarwisseling cadeautjes uit. Zijn populariteit stoelt voor een belangrijk deel op het nog steeds op Sovjetleest geschoeide onderwijs waar hij langs komt om de kinderen te feliciteren met de komende feestdagen. Voor veel ouders creëert dat een probleem als ze over willen stappen van Did Moroz op Sviati Mikolaj, zoals Natalia Parkoelab. Haar kinderen krijgen de grootste cadeaus van Sinterklaas, maar ik probeer ook Vadertje Vorst niet af te vallen. Tenslotte krijgen ze op de kleuterschool te horen dat die de cadeaus brengt. Daarom krijgen ze snoep van Did Moroz.''

Bron: Kyiv Post

De comeback van Sint Nicolaas in Oekraïne (1)

Dit artikel werd eerder op deze website gepubliceerd op 18 december 2016. 

In de Sovjettijd en vele jaren na de Oekraïense onafhankelijkheid zijn kinderen blij gemaakt met cadeautjes door Did Moroz, Vadertje Vorst. Net als de Kerstman is ook Vadertje Vorst de niet-christelijke versie van Sint Nicolaas, in Oekraïne bekend als Svjati Mikolaj. Het is onduidelijk of dat komt omdat steeds meer afstand wordt genomen van het Sovjetverleden, maar Sint Nicolaas wint snel terrein terug op Vadertje Vorst.

Zo kwam de Nationale Bank met een nieuwe munt van 5 hrivna met daarop een Sinterklaasmotief. Vrijwilligersorganisaties, maar ook horecabedrijven in het hele land organiseren liefdadigheidsacties op Sint Nicolaasdag (in Oekraïne niet op 5, maar op 19 december). 

Sint Nicolaas heeft zelfs een eigen postkantoor, in het hoofdpostkantoor aan de Chresjtsjatikstraat in Kyiv, waar tot aan de orthodoxe Kerst op 7 januari brieven aan de Goedheiligman gemaild kunnen worden. Voor het vierde jaar op rij ontsteekt Sviati Mikolaj dinsdagavond de lichtjes van de kerstboom op het Sofiaplein in de hoofdstad. Het is het begin van de feestdagen rond Kerst en Oud en Nieuw. 

Volgens directeur Kostjantin Olinik van het volkenkundig museum Mamajeva Sloboda is het 'een terugkeer naar onze wortels', want de Oekraïners hebben eeuwenlang Sviati Mikolajev, Sint Nicolaas, geëerd. ''De vroegste geschriften waarin sprake is van het vieren van het Sinterklaasfeest en het geven van cadeautjes aan kinderen en de armen dateren uit de 15e eeuw. Het is goed dat we het Sinterklaasfeest nu weer oppakken en ons herinneren dat het eren van deze christelijke heilige tot ons erfgoed behoort.''

Waar Sint Nicolaas dus echt heeft bestaan, is Vadertje Vorst een bedenksel uit de Sovjettijd die niets te maken heeft met welke Oekraïense traditie dan ook. Did Moroz heeft niets te maken met Kerst, maar volgens Olinik juist alles met voor-christelijke riten en mythevorming uit de Sovjetttijd. 'Did Moroz was een boze geest die iedereen wist te bevriezen - mensen, vogels en dieren. Hij is de verpersoonlijking van de zware leefomstandigheden van de mensen die woonden in het gebied ten noorden van onze provincie Tsjernihiv helemaal tot aan het Poolgebied. De mensen die we nu kennen als Russen.'

Vadertje Vorst lijkt ook deels gebaseerd op een sprookje uit de 19e eeuw van de Russische schrijver Vladimir Odojevski waarin Moroz Ivanovitsj ten tonele wordt gevoerd. Iemand met een bar slecht humeur. In de tweede helft van de jaren '30 van de vorige eeuw kwamen de Sovjets met Did Moroz op de proppen, een oude man met een lange rode of blauwe jas die cadeautjes gaf aan de kinderen. Het was een figuur die was ontdaan van elke religieuze verwijzing. 

Dit Sovjetverleden werkt nu tegen Vadertje Vorst. Menige Oekraïners wil van hem af. Eén van hen is Natalia Parkoelab uit Kyiv. Ze moet niets meer van Did Moroz hebben ''omdat dit een creatie was van de Sovjetpropaganda om van Sviati Mikolaj af te komen''. Haar kinderen van 6 en 8 malen niet meer om Vadertje Vorst, maar vragen hun cadeaus aan Sint Nicolaas.

Bron: Kyiv Post

Duitse parlement erkent Holodomor als genocide

Het Duitse parlement heeft gisteren besloten om de Holodomor als genocide, volkerenmoord, te erkennen. Er was een ruime meerderheid voor de door de SDP, Groenen, FDP en CDU ingediende motie waarin de hongersnood die miljoenen Oekraïense levens eiste niet wordt toegeschreven aan de mislukte oogst, maar aan het besluit van Sovjetleider Jozef Stalin om het wel beschikbare voedsel naar Rusland te transporteren.

In de motie wordt ook vastgesteld dat deze doelbewust gecreëerde hongersnood van de vorige eeuw ook elders in de Sovjet-Unie ook miljoenen het leven heeft gekost, waaronder in Kazachstan en langs de Russische rivieren Wolga en Don.

'De gebeurtenissen van de jaren '30 laten zien dat de Sovjetleiding de boeren, de randen van de Sovjet-Unie, het leven, de taal en de cultuur van de Oekraïners wilde controleren en onderdrukken. Hongersnood en onderdrukking tastten heel Oekraïne aan, niet alleen de provincies waar op grote schaal graan werd verbouwd', aldus de motie die de Holodomor omschrijft als een van de grootste misdaden tegen de menselijkheid op het Europese continent.

Het Duitse parlement roept de bondsregering op om de nagedachtenis van de slachtoffers van de holodomor in de winter van 1932-'33 te eren, maar vooral ook om 'door te gaan met het weerleggen van eenzijdige Russische verdraaiingen van de geschiedenis'. En: 'Als slachtoffer van Ruslands agressie die de internationale regels schendt en van de imperialistische handelwijze van Vladimir Poetin' moet Oekraïne blijvend kunnen rekenen op politieke, financiële, humanitaire en militaire steun.

Nederland is nog steeds niet zover dat het de Holodomor als genocide erkent. Het Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoersma (D66) vroeg vorig jaar juni aan het kabinet waarom dit nog niet het geval is. Hij kreeg als antwoord van minister Sigrid Kaag van toen nog Buitenlandse Zaken dat meer onderzoek nodig is. 'Dat neemt niet weg dat het kabinet het grote leed van de slachtoffers betreurt', aldus de minister. 

Bron: Interfax

Nog altijd 6 miljoen huishoudens zonder stroom

Zes miljoen Oekraïense huishoudens zaten gisteravond nog altijd zondere elektriciteit. De situatie is nog altijd moeizaam in de hoofdstad en de provincie Kyiv, maar ook in de provincies Vinnitsja, Lviv, Odesa Chmelnitski en Tsjerkasi. Eigenlijk ondervinden bijna alle provincies nog de gevolgen van de laatste grote Russische raketaanval. 

In zijn dagelijkse videoboodschap zegt president Volodimir Zelenski dat getracht wordt om de elektriciteitsvoorziening zo eerlijk en voorspelbaar mogelijk te maken voor alle Oekraïners. Daarom controleert het ministerie van Energie of alle 'oblenergos' (de regionale energieleveranciers) zich aan de afspraak houden dat ze dagelijks voor geplande stroomonderbrekingen zorgen. 

Zelenski benadrukte dat iedereen zijn best doet om de elektriciteitsvoorziening zo snel mogelijk weer op peil te brengen. 'Het is erg belangrijk dat iedereen vooraf weet wanneer er stroomonderbrekingen zullen zijn. Dat is de verantwoordelijkheid van de energieleveranciers, maar ook van de lokale overheid. Als mensen zien dat bij de buren of in een aangrenzende straat het licht wel brandt, dan moeten ze wel weten waarom dat zo is. Iedereen heeft het recht om dat te weten.'

Gisteren was er overleg over alles wat met energie en communicatie te maken heeft. 'Wij hebben de resultaten besproken van wat we al hebben gedaan om ons energienetwerk te herstellen, maar ook hebben we nieuwe maatregelen getroffen om het netwerk te beschermen, om ervoor te zorgen dat Rusland ons leven niet nog meer kan verstoren. We leggen het nog wel een keer uit.'

Bron: Ukrajinska Pravda

Toch verlichte kerstboom bij Sofia-kathedraal

De grote kerstboom op het plein bij de Sofia-kathedraal in de hoofdstad krijgt toch lichtjes. Het gaat om energiezuinige verlichting die stroom krijgt van een generator. Dat heeft burgemeester Vitali Klitsjko van Kyiv vanavond gezegd op de lokale tv-zender. De kerstboom valt wat kleiner uit, ditmaal geen 31 meter maar slechts 12 meter. Bij de boom komt ook een oplaadpunt voor mobiele telefoons.

Er gaat geen overheidsgeld naar de kerstboom, want sponsors nemen zowel de boom als de verlichting en de benodigde generator voor hun rekening. Klitsjko: 'We hebben de nodige discussie gehad over de vraag of we wel een kerstboom moesten willen. Natuurlijk blijven alle festiviteiten ditmaal achterwege, maar omdat we een aanbod kregen van sponsors hebben we toch besloten dat de kerstboom er moet komen. De kerstboom heeft nu in meerdere opzichten een symbolische functie, ten teken dat we de moed niet opgeven.'

Bron: Interfax

Starlink verdubbelt prijs satellietontvangers

De prijs voor een satellietontvanger van Starlink is in Oekraïne bijna verdubbeld, meldt The Financial Times. De prijsverhoging komt op het moment dat mobiele netwerken in het land uitvallen door een energietekort. In steeds meer Oekraïense steden hebben mensen geen internet. Doordat Rusland aan de lopende band aanvallen uitvoert op de energievoorziening, vallen ook internetverbindingen en mobiele netwerken uit.

Veel mensen in Oekraïne zijn daardoor afhankelijk van een internetverbinding via Starlink. De kosten om de ontvangers aan Oekraïne te leveren lopen erg op, liet Starlink-topman Elon Musk in oktober al doorschemeren. Een nieuwe ontvanger kost op dit moment 700 dollar (680 euro), tegenover 385 dollar eerder dit jaar. Ook in Polen heeft Starlink prijsverhogingen doorgevoerd. Veel Oekraïners laten ontvangers afleveren in Polen en halen het pakket daar op.

Daarnaast zijn de maandelijkse abonnementsprijzen voor Starlink in Oekraïne iets omhooggegaan, meldt de Amerikaanse zakenkrant. Het internetabonnement kost nu 75 dollar per maand, tegenover 60 dollar eerder. Musk heeft de Amerikaanse overheid in september gevraagd de levering van Starlink-internet aan Oekraïne te financieren. Volgens de miljardair is het voor het bedrijf financieel niet haalbaar om alles te blijven doneren.

Bron: NU.nl

Von der Leyen had dodental 'ergens' gelezen

De Europese Commissie heeft excuses aangeboden voor de opmerking dat er al 100.000 Oekraïense soldaten zijn gesneuveld sinds het begin van de Russische invasie. Volgens woordvoerster Dana Spinant van de Europese Commissie heeft voorzitter Ursula von der Leyen dit aantal gesneuvelde soldaten 'ergens' gelezen en wilde ze 'er de brutaliteit van Rusland mee aangeven'. 

Von der Leyen zou het ook hebben gehad over 'doden en gewonden' in plaats van alleen maar over het dodental. Op de website van de Europese Commissie is het dodental inmiddels niet meer te vinden.

De generale staf van het Oekraïense leger reageerde al meteen op de toespraak van Von der Leyen. Woordvoerder Bohdan Senik laat weten dat hij niet in staat is om cijfers over dode en gewonde soldaten te geven, aangezien het hier om een staatsgeheim gaat. 'Maar dat Von der Leyen erover sprak, is voor ons wel weer een steun in de rug als we het ons aanvallende land ter verantwoording willen roepen.'

Bron: Ukrajinska Pravda