Oorlog in Oekraïne leidt tot meer klimaatschade

Door de oorlog in Oekraïne komen miljoenen tonnen broeikasgassen zoals CO2 vrij, staat in een nieuw onderzoeksrapport van het Initiatieve on GHG Accounting of War. Dat komt door zware tanks, bosbranden en omgeleide vluchten. Al heeft Oekraïne door het conflict ook de transitie naar zonne- en windenergie versneld. Na drie jaar oorlog heeft het conflict in Oekraïne al een uitstoot veroorzaakt van 237 miljoen ton CO2. Dat is meer dan wat Nederland en België samen in één jaar uitstoten. 

De oorlog in Oekraïne leidt tot een enorme uitstoot doordat het een 'gemechaniseerde oorlog' is, zegt hoofdauteur Lennard de Klerk tegen NU.nl. Dat betekent dat op grote schaal tanks en vliegtuigen worden ingezet. Zoiets zagen we eerder alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de oorlogen in Vietnam en Korea, stelt de onderzoeker.

Het oorlogsvoeren zelf is verantwoordelijk voor de grootste klimaatschade. Tanks en gevechtsvliegtuigen aan zowel Russische als Oekraïense zijde gebruiken grote hoeveelheden brandstof. Ook de vernietiging van materieel veroorzaakt veel uitstoot. Dat geldt ook voor aanvallen op energie-infrastructuur. Bij explosies in olieraffinaderijen komt behalve CO2 soms ook zwavelhexafluoride vrij. Dat is een broeikasgas dat tot 24.000 keer zoveel opwarming in de atmosfeer veroorzaakt als CO2.

Ook minder directe factoren leveren een bijdrage. Zo vonden er sinds de Russische inval veel meer natuurbranden plaats in Oekraïne. Ter illustratie: in 2024 brandde in Oekraïne twintig keer meer natuur af dan gemiddeld tussen 2006 en 2021. En wie de afgelopen jaren een vlucht naar Azië heeft genomen, weet dat die sinds de Russische invasie een stuk langer duurt. Westerse maatschappijen mogen niet meer over Rusland vliegen en alle maatschappijen mijden het luchtruim boven Oekraïne. Dat leidt tot tal van omwegen en dus tot een groter kerosineverbruik. 

Een flink deel van de CO2-uitstoot moet volgens het rapport nog plaatsvinden. Dat komt door de wederopbouw. 'Er heeft al wat heropbouw plaatsgevonden, vooral in de bevrijde gebieden', zegt De Klerk. 'Maar het leeuwendeel kan pas na de oorlog plaatsvinden.' De productie van beton en cement leidt tot veel broeikasgassen.

Ondanks alle ellende in Oekraïne ziet De Klerk ook enkele lichtpunten. 'De oorlog heeft de energietransitie versneld en in Oekraïne hebben wind- en zonne-energie een vlucht genomen.'
Die investeringen deed Kyiv niet per se uit klimaatoverwegingen, maar omdat zon- en windcentrales minder makkelijk zijn uit te schakelen door Rusland. 'Maar het zal enige tijd duren voordat dit effect heeft op de uitstoot.'

Bron: NU.nl