Clash in de Poolse politiek raakt ook Oekraïne

In Polen is een flinke clash ontstaan tussen de regering-Tusk en president Karol Nawrocki, vanwege een veto van de president. Nawrocki blokkeerde vandaag wetgeving over het verlengen van financiële steun voor Oekraïense vluchtelingen. Maar door dat besluit dreigt ook een automatisch einde te komen aan de Poolse financiering van het satellietennetwerk Starlink voor Oekraïne, zegt de regering.

De wet is volgens minister Krzysztof Gawkowski van Digitale Zaken namelijk ook de basis voor de betalingen voor Starlink. 'Ik kan mij geen mooier cadeau voor Poetins troepen bedenken', schrijft hij cynisch in een bericht op X.

Starlink, van ruimtevaartbedrijf SpaceX, is een netwerk van satellieten dat overal op de wereld breedbandinternet biedt, ook op afgelegen plekken. In de oorlog met Rusland is Starlink cruciaal voor het Oekraïense leger. Het netwerk wordt onder meer gebruikt voor het aansturen van drones, communicatie en het uitvoeren van operaties.

Polen betaalt zo'n 50 miljoen dollar per jaar om Oekraïne te voorzien van Starlink, zei buitenlandminister Radoslaw Sikorski eerder. Door het veto van Nawrocki is er vanaf 1 oktober geen wettelijke basis meer voor die betaling, aldus minister Gawkowski. Het veto treft volgens hem ook het opslaan van Oekraïense overheidsgegevens 'op een veilige locatie'.

In de door de president gevetode wet draait het onder meer om de toegang van Oekraïense vluchtelingen tot subsidies als kinderbijslag en de zorg. Polen huisvest bijna een miljoen gevluchte Oekraïners. Nawrocki wil dat alleen werkende Oekraïners de uitkeringen blijven ontvangen.

Tegenover persbureau Reuters laat een woordvoerder van de president weten dat de Starlink-financiering alsnog in de wet verankerd kan worden, als het parlement een door Nawrocki ingediende wet aanneemt. Minister Gawkowski beschuldigt de president van het voeren van 'een politieke machtsstrijd', ten koste van Oekraïne.

Nawrocki, een conservatieve nationalist, won in juni de presidentsverkiezingen. Hij komt net als zijn voorganger Duda uit het kamp van oppositiepartij PiS en werd begin deze maand beëdigd. Zijn winst was een tegenvaller voor de centrum-linkse regering van de pro-Europese premier Tusk, die hoopte op een president die zijn regering beter gezind was.

In Polen heeft de president namelijk vetorecht, waarmee hij wetgeving kan blokkeren en dus regeringsbeleid kan dwarsbomen. Vorige week blokkeerde Nawrocki ook al een wet die was bedoeld om de regels voor groene energie te versoepelen.

Bron: NOS

Er wordt hard gewerkt aan veiligheidsgaranties

Oekraïense en Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers bespreken eind deze week hoe ze Rusland weer aan de onderhandelingstafel krijgen. Dat heeft president Volodymyr Zelensky vanmiddag gezegd op een gezamenlijke persconferentie met de Noorse premier Jonas Gahr Støre. Hij voegde er aan toe dat hij vandaag nog spreekt met Keith Kellogg, de speciale gezant van de VS. 

Gisteren sprak Zelensky's stafchef Andriy Yermak met onder meer de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Andriy Sybiha deed via een videoverbinding mee aan een overleg van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7.

In de komende dagen valt ook veel werk te verzetten, zei Zelensky. 'We hebben al de eerste afspraken gemaakt over de veiligheidsgaranties die we krijgen van onze bondgenoten, maar de details moeten nog worden ingevuld. Maar het is ook belangrijk voor ons om van de Amerikanen te horen of de Russen bereid zijn om weer te gaan onderhandelen en in welke vorm we dat gaan doen', aldus Zelensky. 

De president wil ook vooral weten of de Russen het format accepteren waarbij de Amerikanen met instemming van Oekraïne en de Europese leiders met ze gaan praten. 'Eerst bilateraal, dan trilateraal', voegde Zelensky daar aan toe. 

De kans op trilateraal overleg van Trump, Poetin en Zelensky is niet erg groot, heeft de Amerikaanse president vanavond gezegd. 'Poetin mag Zelensky gewoonweg niet', zei Trump.

Bronnen: Kyiv Post, Oekrajinska Pravda, foto Zelensky en Stør: website president

'Poetin vormt belangrijkste obstakel voor vrede'

De Amerikaanse generaal buiten dienst David Petraeus zegt in een interview met ABC News dat het iedereen onderhand wel duidelijk moet zijn dat Vladimir Poetin niet bereid is om echt te gaan onderhandelen. 'Niets wijst er voorlopig op dat hij dat wel wil', aldus Petraeus die ook korte tijd leiding gaf aan de CIA. 

'Ook president Trump moet daarvan onderhand wel doordrongen zijn dat ondanks al zijn inspanningen om de oorlog te beëindigen. Vladimir Poetin wil alleen maar bewegen als hij nog meer grondgebied in handen krijgt. Grondgebied waarvoor hij anders nog jaren moet doorvechten in het huidige tempo.' Petraeus doelt dan op de 'fortengordel' in de oblast Donetsk die het Russische leger al sinds het voorjaar van 2014 in handen wil krijgen. 

De belangrijkste eisen van Poetin zijn niet veranderd. Het gaat dan ook om het installeren van een pro-Russische regering in Oekraïne en het minimaliseren van het Oekraïense leger tot pakweg 20.000 militairen. 'President Poetin vormt de belangrijkste belemmering om vrede te bewerkstelligen', constateert Petraeus. Het is volgens de gepensioneerde generaal aan de VS en de Europese bondgenoten om de machtsbalans weg te halen bij Rusland door meer steun te geven aan Oekraïne.

'We moeten veel meer doen dan we tot nu toe hebben gedaan. Laten we de 300 miljard dollar aan bevroren Russische tegoeden aan Oekraïne geven. Laten we meer sancties opleggen aan Rusland, Gazprom en de Russische olie-export nog meer aan banden leggen dan we nu al doen.'

Bron: The Kyiv Independent, foto Petraeus: CNBC

Hongarije boos om aanvallen op Droezhba-pijplijn

De oliepijplijn Droezhba is in korte tijd driemaal aangevallen door Oekraïne, het meest recent afgelopen vrijdag. Via de pijplijn vanuit Rusland gaat aardolie naar Hongarije. Volgens president Volodymyr Zelensky hebben de aanvallen direct te maken met de negatieve houding van Hongarije tegenover Oekraïne. 

Vorige week vroeg Zelensky de Amerikaanse president Donald Trump nog om druk uit te oefenen op de Hongaarse premier Viktor Orbán die voortdurend dwarsligt als het gaat om de toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. 'We hebben altijd gestreefd naar goede verhoudingen met Hongarije. En nu hangt het voortbestaan van de Droezhba af van hoe Hongarije zich verder opstelt', aldus Zelensky. 

Een reactie kon natuurlijk niet uitblijven. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijarto wil dat Zelensky 'ophoudt met het uiten van grove bedreigingen tegen Hongarije'. De aanvallen op de oliepijplijn Droezhba (Vriendschap) zijn volgens Szijarto niet alleen een aantasting van de energieveiligheid, maar ook van de Hongaarse soevereiniteit. 'Een oorlog waar wij buiten staan rechtvaardigt dit niet. We roepen Volodymyr Zelensky daarom op om te stoppen met dit soort bedreigingen.'

Bron: Oekrajinska Pravda

Zelensky dringt aan op Europese troepenmacht

Op de Oekraïense Onafhankelijkheidsdag gisteren benadrukte president Volodymyr Zelensky opnieuw het belang van blijvende buitenlandse steun. In Kyiv sprak hij in traditionele klederdracht, in aanwezigheid van de Canadese premier Mark Carney. Zelensky zei dat Oekraïne ook na een mogelijk vredesakkoord met Rusland internationale troepen nodig heeft om de veiligheid te garanderen.

Volgens Oekraïne-correspondent Chris Colijn van BNR Nieuwsradio is de timing van Zelensky bewust gekozen. 'Dit is een belangrijk moment in de oorlog. Het is meteen ook een oproep: laat ons niet in de steek. Het is een oproep aan wereldleiders om Oekraïne te blijven steunen in de strijd om onafhankelijkheid.'

Zelensky wil dat er buitenlandse troepen in Oekraïne aanwezig blijven, mocht er ooit een vredesdeal komen. Maar Europese landen aarzelen. 'Ze zijn bang om direct betrokken te raken bij een conflict met Rusland. Dus daar zie je veel twijfel', zegt Colijn.

Intussen lijkt de kans op vrede steeds verder weg. Rusland houdt vast aan de stelling dat de regering in Kyiv onwettig is. Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov herhaalde onlangs nog dat president Poetin daardoor geen akkoord met Zelensky kan sluiten. 

'In Oekraïne voelt dit als een oneindige cyclus van mislukte pogingen. Mensen zien die topontmoetingen tussen leiders als toneelstukken en verwachten eigenlijk niks meer.' Westerse leiders hopen telkens op vooruitgang, maar een week later zeggen de Russen dat praten met Oekraïne geen zin heeft, zegt Colijn. 'Hieruit blijkt dat Rusland geen zin heeft in vrede en vooral de tijd wil rekken, zeggen de Oekraïners.'

Bron: BNR Nieuwsradio, foto: website president

Peiling: ook succesjes tellen als overwinning

De definitie van een overwinning op Rusland is na ruim drieënhalf jaar oorlog behoorlijk bijgesteld, zo blijkt uit een opiniepeiling van de onderzoeksbureau Ilki Koetsjeriv en het Razoemkov Centre. Als het lukt om alle door Rusland gevangen genomen soldaten en burgers terug naar huis te krijgen, dan ziet een op de drie Oekraïners (37 procent) dat als een overwinning. 

Ook het voortbestaan van hun land zien veel Oekraïners (31 procent) als een overwinning op de Russische agressie. En als het lukt om een eind te maken aan de voortdurende raketaanvallen, dan is dat ook voor veel mensen (30 procent) al een overwinning. Tegelijkertijd vindt 27 procent van de deelnemers aan de peiling dat een overwinning op Rusland vooral betekent dat de bezette gebieden terugkeren naar Oekraïne. 

Als het lukt om de frontlijn te houden zoals die nu is, wordt dat door slechts 12 procent van de Oekraïners gezien als een overwinning. Hetzelfde geldt als Oekraïne de bevroren Russische bezittingen krijgt als compensatie. en voor het voortzetten van de internationale sancties tegen Rusland. Dat wordt door respectievelijk 12 en 11 procent gezien als een overwinning.

Bron: Oekrajinska Pravda

Rusland wil geen Europese troepen in Oekraïne

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov vindt het stationeren van Europese troepen in Oekraïne na een vredesakkoord 'absoluut onaanvaardbaar'. Eerder zei de Amerikaanse president Donald Trump nog dat de Russen wél akkoord waren met westerse veiligheidsgaranties in Oekraïne. 'Het lijkt erop dat de regering van Trump het verkeerd heeft begrepen', zegt Rusland-correspondent Joost Bosman van BNR Nieuwsradio.

Trump liet na zijn gesprek met de Russische president Vladimir Poetin in Alaska weten dat Rusland na een vredesakkoord openstaat voor westerse veiligheidsgaranties in Oekraïne. Nu blijkt dat toch niet het geval. Het stationeren van Europese troepen in Oekraïne komt volgens de Russische buitenlandminster Lavrov neer op een 'buitenlandse interventie'. 

Het is niet de eerste keer dat de regering van Trump zich vergist, aldus Bosman. Trumps gezant Steve Witkoff zei eerder dat Rusland wel gebieden zou willen uitwisselen om tot een vredesakkoord te komen, maar ook dat bleek niet zo te zijn. 'Er lijkt toch iets van een cognitieve dissonantie te spelen bij de Amerikaanse regering. Ze lijkt te horen wat ze wil horen', valt Bosman op. 

Verder greep Lavrov terug op wat is besproken in Istanbul tijdens de vredesonderhandelingen in 2022, die vlak na de Russische inval in Oekraïne werden gehouden. Daar werd voorgesteld dat Rusland, China en de Europese bondgenoten de veiligheid van Oekraïne moeten garanderen. 'Dat is toch een beetje alsof je een inbreker vraagt om op je spullen te passen', zegt Bosman. 'Het hoeft dan ook geen verbazing te wekken dat Kyiv hier faliekant tegen is.'

Bron: BNR Nieuwsradio