Critici waarschuwen voor machtstoename Zelenski

Ruim 2,5 jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne klinkt er steeds meer kritiek uit eigen land op het leiderschap van president Volodomir Zelenski. Hij zou de persvrijheid onder druk zetten en zich nauwelijks vertonen in het parlement. Daarmee trekt hij steeds meer macht naar zich toe, zeggen critici. De nieuwssite Oekrajinska Pravda publiceerde deze maand een open brief waarin het waarschuwt voor systematische druk van de staf van de president. Het platform zegt geen inhoudelijke reacties meer te krijgen van het bureau van de president en adverteerders zouden onder druk worden gezet om niet langer met het platform samen te werken.

'Onafhankelijke journalistiek kost geld', zegt adjunct-hoofdredacteur Jevhen Boederataski. 'Op een gegeven moment werd het ons duidelijk dat adverteerders niet op onze evenementen kwamen omdat het hen 'sterk werd afgeraden' door het presidentiële apparaat. Dat was een wake-up call voor ons, waarna we besloten ons uit te spreken.'

Roman Kravets, journalist bij de nieuwssite, volgt Zelenski al jaren. Hij ziet dat de president tot voor kort niet gewend was kritiek te krijgen. Toen Kravets afgelopen zomer tijdens een persbijeenkomst vroeg naar het functioneren van Zelenski's vertrouwelingen, reageerde de president verontwaardigd. 'Hij vindt het niet leuk als hem gevraagd wordt naar de directe kring om hem heen', zegt Kravets tegen Nieuwsuur. 'Blijkbaar is dat een gevoelig onderwerp.'

Begin dit jaar ontsloeg Zelenski de opperbevelhebber van het leger, Valeri Zaloezjni, die veel kritiek op hem had en vorige maand dienden meerdere Oekraïense ministers hun ontslag in. Kravets: 'Deze veranderingen betekenen volgens mij één ding: de president wil geen sterke leiders met politieke ambities om zich heen. Helaas heeft de oorlog het makkelijker gemaakt het zo te doen.'

Ook vanuit de Oekraïense oppositie klinkt kritiek dat Zelenski en zijn vertrouwelingen steeds meer macht naar zich toe trekken. Ivanna Klimpoesj, leider van de oppositiepartij Europese Solidariteit: 'Het enige moment dat Zelenski met de leiders van de oppositie heeft gesproken, was op 24 februari 2022. Daarvoor en daarna niet. Dit land mag niet worden bestuurd door vijf, zes managers dicht bij Zelenski. Dit land heeft een democratisch bestuur en checks and balances nodig.'

Olena Shoeljak, fractievoorzitter van Zelenski's partij Dienaar van het Volk, neemt het voor hem op. 'De president weet heel goed wat er speelt in het parlement. Hij is 24/7 bezig met de verdediging van Oekraïne en met andere zaken die tot de overwinning moeten leiden.' 

Politicoloog Volodimir Fesenko vindt wel degelijk dat Zelenski's omgang - of het gebrek daaraan - met het parlement de Oekraïense democratie ondermijnt. 'De president moet niet alleen met zijn eigen fractie in gesprek blijven, maar ook met leden van de oppositie. Zij vertegenwoordigen verschillende politieke en ideologische lagen van de bevolking. Een dergelijk dialoog zou de maatschappij ten goede komen.'

Bron: Nieuwsuur, foto: CNN

Regering werkt aan 'binnenlands' oorlogsplan

President Volodimir Zelenski heeft opdracht gegeven voor een plan hoe Oekraïne overeind blijft als de oorlog met Rusland blijft voortduren. Militair, politiek en economisch. Maar ook de veiligheidsdiensten moeten onder de loep worden genomen. Dat heeft een bron dichtbij het kantoor van de president gezegd tegen de Kyiv Independent. Er wordt al volop gewerkt aan het plan dat eind dit jaar naar buiten wordt gebracht. 

Het plan is geen alternatief voor Zelenski's overwinningsplan met het lidmaatschap van de NAVO als eerste actiepunt. 'Het doel is om de eenheid te bewaren en er voor te zorgen dat het land niet stilstaat', haalt BBC Ukraine een bron bij de regering aan. Dat is hard nodig, want na bijna drie jaar in oorlog staat de Oekraïense samenleving meer dan ooit onder druk.

Bron: The Kyiv Independent 

VN-baas Guterres zoekt Poetin op in Kazan

Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties blijkt onverwacht te zijn afgereisd naar de Russische stad Kazan voor de driedaagse BRICS-conferentie. Vrijdag spreekt Guterres met president Vladimir Poetin. Dat heeft Poetin's adviseur Joeri Oesjakov vanmorgen meegedeeld. 

Meteen is er kritiek. Niet alleen uit Oekraïne, waar het ministerie van Buitenlandse Zaken er op wijst dat Guterres eerder de uitnodiging afsloeg om mee te doen aan het door Oekraïne geïnitieerde vredesoverleg in Zwitserland. 'Dit is een slechte keus', aldus het ministerie. De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Garbrielius Landsbergis noemt het bezoek van Guterres aan de BRICS-conferentie 'onacceptabel'. 

Het Institute for the Study of War (ISW) constateert dat de Russische president de BRICS-conferentie gaat gebruiken om de door het Westen opgelegde economische sancties nog meer te omzeilen dan nu al het geval is. Er zijn 36 presidenten en premiers afgereisd naar Kazan, waaronder China, India, Zuid-Afrika, Iran, Turkije, Servië en Afghanistan. 

Bronnen: Voice of America, Radio Liberty, ISW, foto: UN

Meeste Russische aanvallen weer bij Pokrovsk

Het blijft spannend aan het front bij Pokrovsk. Met name bij het mijnstadje Selivdove op zo'n 18 kilometer van Pokrovsk wordt hard gevochten. Ook bij Koerachove blijven de Russische troepen maar aanvallen. In deze omgeving speelt zich 60 procent van alle gevechtshandelingen af in het oosten van Oekraïne. 

In totaal waren er vandaag 73 Russische aanvallen volgens de Oekraïense generale staf, waarvan 26 pogingen om de Oekraïense troepen te verdrijven van hun posities bij Miroljoebivka, Promin, Lisivka en Selidove. De Russen voerden bij Mirnohrad ook aanvallen uit met zweefbommen.

De Duitse krant Bild meldt dat Russische troepen afgelopen vrijdag het zuiden van Tsjasiv Jar zijn binnengedrongen. Ze zouden de Russische vlag hebben gehesen bovenop een bedrijfsgebouw aan de rand van het stadje. De Russen hebben er bijna een jaar over gedaan om voet aan de grond te krijgen in Tsjasiv Jar. Verslaggever Julian Röpcke van Bild veronderstelt dat ze nu richting het centrum proberen te komen. Het Oekraïense leger ontkent dat de Russen Tsjasiv Jar hebben betreden.

Bronnen: Oekrajinska Pravda, RBC-Ukraine, foto: leger Oekraïne

Oekraïne krijgt lening van 'Russisch geld' van EU

Het Europees Parlement is akkoord met een lening van 35 miljard euro aan Oekraïne. De lening wordt betaald uit rente over Russische tegoeden, die grotendeels bij banken in Europa zijn ondergebracht. Oekraïne mag zelf bepalen hoe het de miljarden uitgeeft. De voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola sprak na de stemming van een 'historisch moment' en zei dat het Europees Parlement hiermee 'duidelijk maakt dat Rusland moet betalen voor de vernietigingen in Oekraïne'.

De Europese leiders waren het vorige week al eens met een voorstel van de Europese Commissie over financiële hulp voor Oekraïne. Eerder waren de leiders van de G7 al akkoord over het lenen van 46 miljard euro aan Oekraïne. De G7 is het overlegorgaan van zeven grote, invloedrijke industrielanden (Verenigde Staten, Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan en het Verenigd Koninkrijk).

In eerste instantie wilde Europa de rente rechtstreeks aan Oekraïne schenken, maar toen werd besloten dat de Europese landen miljardenleningen voor Oekraïne afsluiten, met de rendementen op de Russische tegoeden als onderpand.

Bron: NOS, foto: website president Oekraïne

Zuid-Korea wil ook militairen naar Oekraïne sturen

Zuid-Korea overweegt om militaire adviseurs naar Oekraïne te sturen nu daar mogelijk soldaten van aartsvijand Noord-Korea aan Russische zijde meevechten. Dat meldt het Zuid-Koreaanse Yonhap News Agency op basis van regeringsbronnen. 'Er is een mogelijkheid dat er personeel naar Oekraïne wordt gestuurd om de tactieken en gevechtscapaciteiten van de Noord-Koreaanse speciale strijdkrachten die worden uitgezonden ter ondersteuning van Rusland te controleren', aldus de bron. 

Als het team wordt uitgezonden, zal het naar verwachting bestaan uit militair personeel van inlichtingendiensten, die de tactieken op het Noord-Koreaanse slagveld kunnen analyseren of gevangengenomen Noord-Koreanen kunnen ondervragen. Als Zuid-Korea inderdaad gaat reageren, dan zou dit kunnen betekenen dat de oorlog breder gevoerd gaat worden dan alleen in Oekraïne, zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif tegen BNR Nieuwsradio.

Noord-Korea noemt de beschuldigingen van de hand dat het soldaten aan de kant van Rusland mee laat vechten in Oekraïne. Zuid-Korea kwam afgelopen week met het nieuws dat Noord-Korea 11.000 soldaten stuurt en dat er al 1.500 soldaten in Vladivostok zijn gearriveerd. 'Dit zijn ongegronde berichten, typisch bedoeld om het imago van Noord-Korea te besmeuren en de vriendschappelijke relaties met Rusland te ondermijnen', zei een woordvoerder van Noord-Korea afgelopen nacht in een vergadering van de VN-commissie voor ontwapening en internationale veiligheid.

Bronnen: BNR Nieuwsradio, Oekrajinska Pravda, foto: AFP/ANP

Kremlin wil Koersk nu uiterlijk 1 februari terug

Het Kremlin heeft het leger een nieuwe deadline gegeven voor het terugveroveren van Koersk. Uiterlijk 1 februari volgend jaar moet deze provincie weer volledig in Russische handen zijn. De eerdere deadline was 15 oktober. Het Oekraïense leger trok de provincie Koersk op 6 augustus binnen en veroverde zo'n 1.300 vierkante kilometer met een honderdtal stadjes en dorpen. 

Inmiddels heeft het Russische leger met de inzet van meer dan 40.000 soldaten wel flink wat gebied terugveroverd, maar de Oekraïners zijn nog lang niet verslagen en hebben nog altijd het stadje Soedzja in handen. De situatie wordt omschreven als 'dynamisch' waarbij de situatie van dag tot dag verschilt. Het Oekraïense leger valt niet langer aan, maar heeft defensieve posities ingenomen. Mogelijk zet Rusland een kwart van de veronderstelde 11.000 Noord-Koreaanse militairen in om Koersk weer volledig in handen te krijgen.

Bron: RBC-Ukraine, kaartje: ISW