Nu het ernaar uitziet dat de Krim zich bij Rusland gaat voegen, houdt Oekraïne de adem in, en daarmee ook buurland Moldavië. Vergeleken bij Oekraïne is Moldavië nog makkelijk losgekomen uit de
boezem van Moskou. Toen de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj het
Associatieverdrag met de EU afwees, leidde dat tot bloedige protesten en
uiteindelijk tot een Russische annexatie van de Krim. Moldavië heeft
daar geen last van gehad, en een inval hoeft het niet te vrezen, want
die troepen zijn er al twintig jaar.
Ondanks
pogingen van Rusland om tot een soort Euraziatisch verbond te komen,
samen met landen als Wit-Rusland en Kazachstan, heeft Moldavië stappen
gezet in de richting van Brussel. Een boude keuze voor een land dat in
2001 de eerste voormalige Sovjetstaat was waar communisten opnieuw aan
de macht kwamen. Rusland heeft de Moldavische afwijzing beantwoord met
een boycot van wijn, plus een opmerking van de vice-premier dat hij
hoopte dat ze niet zouden bevriezen – een omineuze verwijzing naar de
afhankelijkheid van Russisch gas.
Maar Moldavië heeft ook zijn
Krim: Transnistrië, op slechts 60 kilometer afstand van de hoofdstad
Chisinau. De geïmproviseerde grens, versierd met de roodgroene strepen
van de Transnistrische vlag, is de enige plaats in Europa waar de
grenswachten de hamer en sikkel uit de Sovjettijd op hun legeruniformen
dragen. Het gebied heeft zijn eigen munt, paspoorten en kentekens, maar
is door bijna geen land ter wereld erkend. Moldavië beschouwt het als
bezet gebied, een gangsterstaat die wordt onderhouden door Rusland en
die gevaarlijk is voor hun stabiliteit.
Inwoners van de hoofdstad
Tiraspol zijn het daar niet mee eens. Zoals Nadya, die in een winkel
werkt. "Het leven hier is beter dan in Moldavië. Rusland investeert veel
geld in ziekenhuizen, peuterscholen en andere infrastructuur.
Onafhankelijkheid zou fijn zijn, maar bij Rusland horen nog beter, zoals
de Krim."
De autoriteiten houden niet van
journalisten, die zich om de KGB te mijden dus beter kunnen begeven naar
de plantsoenen achter de afbrokkelende huizenblokken uit de Sovjettijd.
Daar loopt het oude echtpaar Vasile en Elena, om de hond uit te laten
rond een met onkruid overgroeid basketbalveldje. Zij zijn minder
uitgesproken. Zij zijn hier ooit terechtgekomen als spoorwegmedewerkers,
overgeplaatst uit Rusland.
"Hoe kunnen we deel worden van Rusland als
we er niet eens aan grenzen?", zegt Vasile. "Voor de Krim is dat
makkelijker, net als voor Abchazië en Zuid-Ossetië", twee regio's die
Rusland van Georgië heeft ingepikt. Beide entiteiten hebben een
ambassade in Tiraspol, waarschijnlijk meer uit solidariteit dan uit enig
praktisch motief.
"We willen meedoen met ieder systeem dat ons
vrede en stabiliteit geeft", zegt Vasile, "al is het enige dat we vragen
dat de rechten van minderheden, zoals ons, de Russisch sprekenden,
worden gerespecteerd."
Moldaviërs hebben zich altijd meer gericht
op Roemenië, door hun taal. Na de Tweede Wereldoorlog werden veel Russen
en Oekraïners geherhuisvest in de geïndustrialiseerde oostelijke
regio's van Moldavië. Zo ontstond een grote Russisch sprekende
minderheid. Toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel, riep dit gebied uit
angst voor het Roemeens-Moldavische nationalisme de onafhankelijkheid
uit. Een bloedige burgeroorlog volgde. Transnistrië kreeg steun van
Rusland en tot op heden bevindt zich een Russische "vredesmacht" van
1500 soldaten in het gebied, die vooral toezicht moeten houden op het
Russische wapenarsenaal.
Nu de Krim zich bij
Rusland lijkt te gaan aansluiten in een controversieel referendum, zijn
er grote zorgen dat Rusland Transnistrië ook gaat gebruiken om meer
invloed in Europa te krijgen. "We kunnen destabilisatie verwachten als
Moldavië eind dit jaar inderdaad het akkoord met de EU gaat tekenen",
aldus een Europese diplomaat in Chisinau.
Ook de Oekraïense
ambassadeur Serhii Pyrozhkov is bezorgd, want aansluiting van
Transnistrië bij Rusland betekent een nog grotere geografische
verwijdering tussen de Oekraïne en Europa. "Op basis van onze gegevens
denken wij dat het Russische leger activisten naar Odessa stuurt om mee
te doen aan opstanden en de regio te destabiliseren", aldus Pyrozhkov.
Odessa ligt aan de Oekraïense kant, dichtbij Transnistrië. "Dat schept
een zorgwekkend precedent."
Bron: IPS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten